Acıdan kaçınmak için kendimizi kandırıyoruz

Arda Erel, sekizinci kitabı ‘Senin Hakkında Bir Öykü’yi okuyucusuyla buluşturdu. Romanda aşk, ayrılık ve yas temalarını sorguluyor. Artık her insanın aşk acısından kaçındığını ve bunu oldukca sıhhatli bulmadığını söylüyor. Yeni romanı üstünden ikimiz de bu meseleleri sorguladık.

AŞIK OLDUĞUM İNSANI ÖNCE PARLATIYORUM SONRA BUNDAN RAHATSIZ OLUYORUM

Yeni kitabınızın adı, ‘Senin Hakkında Bir Öykü’. Bana yazma ihtiyacı doğuran her şey birazcık insanoğlunun kendiyle ilgili şeklinde gelir. Bu hikayenin ne kadarı sizin hakkınızda?

Ben bir romanı yazmaya başlayacağım vakit duygusal bir tema seçiyorum. O mevzu kimi zaman benim hayatıma dokunmuş, bizzat deneyimlediğim bir mevzu kimi zaman de başkasında gördüğüm ve beni oldukca etkilemiş bir yaşanmışlık oluyor. Burada tema ayrılık ve yas. Kendi yaşadığım bir ayrılıktan yola çıkarak yazdığım doğrudur. Bir ayrılık gecesini, oradaki travmaları anlatıyorum. Biz, günümüzde ayrılığı ve yası oldukca acele geçiştirmeye çalışıyoruz.

Oldukca doğru. Son zamanlarda röportaj yaptığım bir çok insan uzun soluklu gönül sızısı çekmediğini söylüyor artık. Bunu neye bağlıyorsunuz?

Zira acıdan kaçmaya meyilliyiz. Bir duyguyu bastırmak için bir sürü değişik uyarana saldırıyoruz. Artan ilaç kullanımını da buna bağlıyorum ben. Alkol tüketimi şeklinde alışkanlıkları da. Oysa yası bastırmak yerine yaşamaktır sıhhatli olan. Ben geldiğim noktada bunu halletmeye çalışıyorum.

“Mevzu aşk olduğunda sana gerçeklerden bahsedeceğini söyleyen hiç kimseye inanma” diye başlıyorsunuz kitaba. Buradaki gönderme bildiğimiz anlamda yalanlara mı?

Aslına bakarsak ‘yalan’ diye etiketlemek istemem bu duyguyu. Bunu bence çoğumuz yapıyoruz. Bir çeşit manipülasyon da diyebiliriz ve bir çok vakit kendi kendimize yapıyoruz bunu. Her insanı başta yüceltiyoruz, onu bir sürü renge boyuyoruz. Kendi deneyimimde şunu fark ettim sözgelişi. Başta bir insanı oldukca parlatıyorum ve sonrasında o parlaklıktan rahatsız olmaya başlıyorum.

Bunu neye bağlıyorsunuz?

Bence acı çekmekten korkuyoruz. Bir şeyler ters gitmeye başladığında onun yaratacağı acı ihtimalini baştan törpülemeye çalışıyoruz şundan dolayı kendimizi korumak istiyoruz.

Kitabın ana sorularından biri; insan hep anımsamak istediği birini iyi mi unutur? Bu soruda gizli saklı eleştiri var şeklinde hissettim. Bu gönderme yarasını kaşıyan insanlara mı?

Unutmak ve anımsamak ifadeleriyle ilgili de kafamızı oldukca karışık buluyorum. Devamlı bir şeyleri unutmaya çalışıyoruz. Bunu yaparken de motivasyonumuz güya gene acıdan kaçınmak oluyor fakat kaçındığın şeyi onarım edemezsin ki. Bir şeyi unutmanın yolu bence onu hatırlamaktan geçiyor. Doğrusu bastırmadan yaşamak. Gene aynı noktaya dönüyoruz.

“Beni yaralamıştı fakat ona yakınlaşmıştım da” ifadesi altını çizdiğim bir satır. İnsanın yara zaafının altında sizce ne var?

Romandaki karakter kendince o an, kendisine karşı affedilemez bir hata yapıldığını düşünüyor fakat bir taraftan onu affetme duygusuyla ona yakınlaştığını da düşünüyor. Ben duyguları hep iki taraflı görmeye çalışıyorum. Kimi zaman bir hayal kırıklığı da bizi birbirimize bağlayabiliyor.

TÜRKİYE YAŞI ÇOK ÖNEMSİYOR YAŞLIYI ‘YAŞLI’, GENCİ ‘DENEYİMSİZ’ DİYE KÜÇÜMSÜYORUZ

Romanda 60 yaş üstü bir karı karakter, kocası öldükten sonrasında kocasının parasını yemeyi ve dünyayı gezmeyi düşünüyor. “Niçin bana hepimiz emekli maaşımı soruyor?” diye sitem ediyor. Burada da bir yaş sorgulaması var sanırım?

Oldukca doğru. Ben bunu da oldukca gözlemliyorum. Türkiye oldukca yaşçı bir ülke. Yaş ayrımcılığı oldukca var. Yaşlıların da büyük hayalleri var. Onların da coşku duyduğu şeyler var. Onlar da aşık oluyor. Aşkı bile yalnız gençlerin yaşadığını sanıyoruz. Tersinden gençlere karşı da deneyimsiz önyargısı var sözgelişi.

‘Sevme Sonucu’ diye başlamış olan bölüm oldukca ilgimi çekti şundan dolayı bana da kimi zaman sevmek yalnız bir karardan ibaret şeklinde geliyor. Bu konudaki gözlemleriniz ne yönde?

Bence sevme biçimleri oldukca değişik. Bu tarz şeyleri kalıplara sığdırmaya çalışınca öteki türlerini küçümsemiş oluyoruz. Sevme biçimlerini yargılamayı doğru bulmuyorum ve bunu oldukca yapıyoruz. “Sen aşık değilsin bene. Bu yaşadığın aşk değil” şeklinde ifadeleri oldukca duyuyoruz. Niçin değilim. Neye bakılırsa, kime bakılırsa? Uzun ilişkiyse ona daha oldukca saygı duyuyoruz sözgelişi. Ya da evliliğe giden ilişki sanki saygıyı daha oldukca hak ediyor. Kayıt dışıysa o aşkı aşktan saymayanlar var. Bunlar hep yanlış yaklaşımlar bana bakılırsa.

Aşkın kanıtlanmaya ihtiyacı var mı?

Kimisi bunu ille de arıyor. Kendisine ne kadar verici olunursa aşkı o denli büyük sanıyor. Somut deliller arıyor. Büyük armağan aşkın kanıtı olabiliyor ona bakılırsa. Oysa aşk hissedilen bir şeydir. Bir alma verme ölçüsüyle aşkın ebatlarına karar veremezsin.

HER ŞEYE TOKSİK DEMEYE BAŞLADIK SAĞLIKLI İLİŞKİ TOKSİKLİĞİ DE BARINDIRIR

İnsanın reddedildiği ya da bu şekilde hissettiği yöne çekilme ihtiyacı da sorguladığınız konulardan biri, değil mi?

Ego bence insanoğlunun en sorgulaması ihtiyaç duyulan konulardan biri. Burada da o var. Reddedildiğimizi düşündüğümüzde bir ego kırılması yaşıyoruz ve onu onarım etmek istiyoruz. Yaralanıyoruz ve o yarayı reddediyoruz. Eskiden ben de bunu oldukca yapardım, kendimi bu mevzuda geliştirdiğimi düşünüyorum.

Ne yönde sözgelişi?

Doğrusu şunu oldukca derdim. “Bana bu yapılamaz.” Hayır, bilhassa de söz mevzusu aşksa her insana her şey yapılabilir. Hepimiz, her şeye maruz kalabilir. Muhteşem ilişki beklentisi oldukca artmış durumda. Hepimiz sıhhatli ilişki ardında fakat sıhhatli demek sorunsuz ilişki demek değil. Her şeye ‘toksik’ demeye başladık sözgelişi. Oysa sıhhatli ilişki o toksikliği de barındırır. Tartışmaları, sorunları da barındırır. Kusursuz ilişki diye bir şey mümkün değil. Bunu kovalamak bir boşluğu kovalamak şeklinde.

Türkiye’de yaşayan genç bir yazar olarak en oldukca hangi mevzuları sorguluyorsunuz?

Sosyoloji de okuduğum için toplumu ilgilendiren her sorun beni de yazdıklarımı da ilgilendiriyor. Siyaset da hanım meselesi de psikoloji de Avrupa’da yaşayan Türklerin durumu da Türkiye’nin içinde bulunmuş olduğu koşullar da benim meselem.

‘DAHA NE YAŞADIN DA NE YAZIYORSUN?’ DİYE LİNÇLENDİĞİM OLUYOR

Türkiye’de Nobel ödüllü yazarımız bile tartışılıyor. “Türkçe bilmiyor” şeklinde ifadelerle eleştiriliyor. Siz genç bir yazar olarak en oldukca hangi mevzularda eleştiri alıyorsunuz?

Yazarlık oldukca değişik bir sahneye çıkma alanı. Sana büyük bir mesuliyet veriyor. Ben de oldukca fazla linç görüyorum. Bilhassa yaşım üstünden, “Ne yaşadın da ne yazıyorsun?” şeklinde ifadelere maruz kalıyorum. Oysa Avrupa edebiyatına baktığınız vakit, benim yaşımda bir sürü yazarın kitapları pek oldukca dile çevriliyor. Bizde hep bir yargılama ve küçümseme var maalesef fakat buradaki üzüntümü de yönetmeyi öğrendim.

Iyi mi?

Eleştirinin kimden geldiği oldukca mühim. Benim kontrolümde olan ve olmayan mevzular var. Denetim edemediğim mevzularda oturup kendimi hırpalamıyorum artık. Ben ne yaparsam yapayım, karşıdaki şahıs gene ne düşünmek istiyorsa onu düşünecek. Bunun önüne geçmek oldukca zor. Artık bu mevzulara bu şekilde bakıyorum.